Stres. Poradnik dla rodziców – Agnieszka Lasota

Skąd pomysł na poradnik dotyczący stresu?

Większość rodziców czerpie ogromną satysfakcję z wychowywania swoich dzieci, bywa że to zadanie jest niezwykle trudne. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy rodzice muszą sobie radzić z dodatkowymi trudnościami, takimi jak brak pieniędzy, złe warunki mieszkaniowe, długotrwałe bezrobocie czy tez problemy małżeńskie, a w obecnym czasie również lęk przed nieznanym, przed chorobą. Dorośli, którzy pod wpływem własnych doświadczeń odczuwają lęk i gniew, mogą gorzej radzić sobie z trudnościami. Niestety bywa, że granice stresowe rodziców są przekraczane, co pcha rodziców do zachowań narażających ich dzieci na cierpienie.

Co to znaczy Być rodzicem?

Bycie rodzicem to niezmierna radość wynikająca z obserwowania naszego dziecka, jak pierwszy raz się uśmiecha, podtrzymywanie go podczas stawiania pierwszych kroków. Wspólne odkrywanie radości z zabaw.

Ale bycie rodzicem, to także radzenie sobie z napadami złości niesfornego dwulatka w supermarkecie, zastanawianie się, kiedy, u licha, będziesz miał/miała chwilę dla siebie, walka ze zmęczeniem, zniechęceniem, kiedy Twoje dziecko nie pozwala Ci przespać nocy.
Dzieci w każdym wieku wymagają od rodziców ogromnych zasobów energii i cierpliwości. Czasami masz wrażenie, że wymagają od Ciebie więcej niż jesteś w stanie im dać. Masz również swoje potrzeby, o które powinnaś/eś zadbać. Bywa że trudno pogodzić jedno z drugim. Już miałaś wychodzić do sklepu, gdy okazuje się że maluszkowi trzeba zmienić pieluchę. Twoje 3-4 letnie dziecko koniecznie właśnie w tym momencie musi opowiedzieć Ci wymyśloną bajkę, ale Ty jesteś w niej głównym aktorem -a w tym momencie wysyłasz raporty do pracy. Czujesz się winna/y że nie jesteś rodzicem doskonałym. A wieczorem ze zmęczenia i frustracji wdajesz się w karczemna awanturę ze swoim partnerem.
Pocieszająca wydaje się myśl, że nie tylko my mamy trudne chwile. Idealni rodzice, którzy wydają się mieć doskonale wychowane dzieci, nieskazitelnie czyste domy, kochających partnerów i nienaganne stroje, istnieją wyłącznie w reklamach – a rzeczywistość różni się od tego obrazu.

Wszyscy rodzice miewają trudne dni, ale jeżeli są przez większość czasu niezadowoleni ze swojego życia, to może być im trudno zaspokoić potrzeby dzieci. Niektórzy rodzice mogą wyładowywać swoje frustracje na dzieciach, a nawet obwiniać je za własne problemy. Zdarza się również, że pod wpływem stresu rodzice dyscyplinują i karzą swoje dzieci w sposób, który może wyrządzić im krzywdę.

Jakim Jesteś Rodzicem?

To bardzo ważne pytanie jakie powinieneś sobie zadać, ponieważ to jakim Ty jesteś rodzicem wpływa na Twoje relacje z dziećmi, oraz na to, jakimi ludźmi będą w przyszłości.

Niezwyciężeni

Wielu rodziców uważa, że są odpowiedzialni za wszystko co się dzieje w życiu ich dzieci – próbują zrobić wszystko perfekcyjnie. Często trudno im zaakceptować fakt, że niektóre rzeczy mogą zrobić inni, a inne mogą zostać niedokończone. W mediach kobieta to superwomen, która bez problemu łączy rolę matki i pracownika, gotuje pyszne domowe posiłki, piecze świeżutki chleb – i to bez dużego wysiłku czy stresu. Oczywiście jest tez wizerunek mężczyzny, który tak się angażuje w prace domowe i opiekę nad dziećmi oraz umiejętność doskonałego rozumienia partnerki.

Te wizerunki wzbudzają w nas NIEREALISTYCZNE oczekiwania wobec samych siebie, ale skłaniają nas do stawiania trudnych do spełnienia wymagań naszym partnerom i dzieciom. Pomyśl o wizerunku rodziców i rodzin w telewizji oraz w czasopismach. Jak sądzisz czy ulegasz ich wpływowi?

Zrozumieć stres

Jakie są przyczyny stresu

  • Twoja osobowość – niektórzy wydają się z natury spokojni i pewni siebie. Inni przez większość czasu odczuwają napięcie i niepokój, bądź brakuje im pewności siebie.
  • To co cię spotyka – pewne rzeczy są trudne dla niemal wszystkich ludzi. Ale to co dla jednego jest sytuacją trudną dla innego może być wyzwaniem.
  • Twoje dziecko – dzieci są różne, jedne spokojne inne „dają rodzicom popalić”.
  • Twoje obowiązki – Gdy masz ich za dużo czujesz się zestresowany.
  • Ludzie wokół ciebie – Łatwiej sobie radzić z trudnościami, gdy twój partner i rodzina oraz przyjaciele Cię wspierają

Dziesięć najczęstszych sytuacji stresowych

  1. Dziecko bez przerwy płacze – warto pamiętać, że płacz jest najskuteczniejszymsposobem, w jaki małe dziecko może zakomunikować, że czegoś potrzebuje. Jeśli Twojedziecko płacze z niezrozumiałego powodu możesz spróbować
  • Delikatne kołysanie
  • Przytulanie i delikatne kołysanie
  • Muzyka i śpiew,
  • Ciasne zawinięciem dziecka w chustę,
  • Dźwięk odkurzacza, szumy,
  • Przejażdżka samochodem.

2. Dziecko nie robi tego o co je poproszę.
Spróbuj ustalić:

  • Czy dziecko rozumie, co do niego mówisz.
  • Czy nie wymagasz od niego zbyt wiele.
  • Skoncentruj się na prośbach pozytywnych nie negatywnych. „proszę, baw się ciszej” brzmi lepiej niż: „ nie rób takiego okropnego hałasu”.

3. Moje dzieci bez przerwy się kłócą:

  • Dzieci musza nauczyć się rozwiązywać sytuacje między sobą, więc staraj się nie ingerować za każdym razem, kiedy się kłócą. Zwykle ich kłótnie nie trwają długo i już po chwili dzieci znowu są w najlepszej komitywie.
  • Jeśli musisz interweniować postaraj się ustalić co się stało. Wysłuchaj każdej strony i pomóż zrozumieć punkt widzenia drugiej strony.
  • Poświęcaj czas indywidualnie wszystkim dzieciom

4. Dziecko ma okropne napady złości:

  • Zachowaj spokój.
  • Staraj się unikać sytuacji , które mogły by wywołać u dziecka napad złości.

5. On ,ona nie chce iść spać – dziecku wydaje się , że pójście spać to utrata okazji dobrej zabawy:

  • Pozwól dziecku dokończyć zabawę i powiedz mu, że zbliża się pora pójścia do łóżka.
  • Staraj się nie włączać telewizora na 2h przed pójściem spać. 
  • Staraj się uczynić pójście do łóżka doświadczeniem, które będzie dla dziecka przyjemne; możesz poczytać mu na dobranoc. 
  • Jeżeli zaczynasz odczuwać rozdrażnienie, poproś partnera lub starsze dziecko niech Cię zastąpi. 
  • Upewnij się, że w ciągu dnia Twoje dziecko otrzymuje odpowiednio dużo uwagi i nie czuje się samotne ani zalęknione w swoim pokoju.

Pozytywne wybory

Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci wpłynąć na zachowanie Twojego dziecka bez wzbudzania negatywnych emocji:

1. Czy dziecko jest naprawdę niegrzeczne?

 Odróżniaj zachowania powszechnie niedopuszczalne od takich, z którymi radzisz sobie nie najlepiej. Gryzienie jest niedopuszczalne, natomiast głośna zabawa nie jest niczym złym – pod warunkiem, że odbywa się w odpowiednim czasie i miejscu. 

 

2. Nie dawaj dziecku klapsów i nie krzycz na nie.

 Dawanie klapsów wydaje się skuteczne na ten moment, ale z czasem rodzice muszą uderzać coraz mocniej aby osiągnąć ten sam skutek. (a skutek to nie posłuszeństwo tylko obawa przed rodzicem, strach). Krzyczenie na dziecko bywa równie szkodliwe, ponieważ może prowadzić do długotrwałych trudności emocjonalnych. Ponadto takie kary nie pomagają dziecku nauczyć się samokontroli i szacunku dla innych.

 

3. Zapomnij o podejściu wygrany – przegrany.

Negocjacje i wzajemne ustępstwa mogą pomóc znaleźć rozwiązanie, które będzie do przyjęcia zarówno dla Ciebie, jak i dla Twojego dziecka.

 

4. Zmieniaj otoczenie, a nie dziecko.

Cenne przedmioty lepiej przechowywać poza zasięgiem dzieci, niż karać je za naturalną ciekawość.

 

5. Okazuj szacunek i zrozumienie.

Jeśli masz ochotę powiedzieć dziecku coś przykrego lub krzywdzącego, pomyśl, jak zabrzmiałyby te słowa, gdybyś powiedziała je do osoby dorosłej. Czasami musisz skrytykować postępowanie dziecka, nie krytykuj jego samego, jako osoby.

Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci wpłynąć na zachowanie Twojego dziecka bez wzbudzania negatywnych emocji:

Jak radzić sobie ze stresem?

Nie jesteś w stanie wyeliminować stresu całkowicie ze swojego życia, ale poniższe wskazówki pomogą Ci zapanować nad codziennym stresem.

1. Rozmawiaj i słuchaj.

Komunikacja jest kluczem do wszystkich dobrych związków. Jeżeli nie będziesz prosić oto, czego potrzebujesz , prawdopodobnie tego nie dostaniesz. Jeśli nie będziesz mówić, co myślisz, poczujesz się sfrustrowana/y. Jeżeli Ty i Twój partner nie będziecie otwarci na swoje potrzeby, będziecie niezadowoleni ze swojego związku. Jeśli nie będziesz się wsłuchiwać w potrzeby dzieci, one mogą cierpieć.

 

2. Zorganizuj się.

Zrób listę spraw, o których musisz pamiętać.

 

3. Planuj z wyprzedzeniem.

Rozpoznaj potencjalnie stresowe sytuacje i zastanów się z wyprzedzeniem, jak możesz sobie z nimi poradzić.

 

4. Znajdź czas dla siebie.

Upewnij się, że masz trochę czasu dla siebie – najlepiej każdego dnia. Ty również jesteś kimś ważnym.

 

5. Staraj się odprężyć.

Znajdź sposoby żeby się zrelaksować. Poćwicz, posłuchaj łagodnej muzyki, wypij filiżankę kawy, albo zrób cokolwiek innego, co pozwala Ci się odprężyć.

 

6. Pogratuluj sobie.

Jeśli poradziłaś /eś sobie z trudna sytuacją masz prawo czuć się dumny/na z siebie.

 

7. Staraj się patrzeć na życie optymistycznie.

 

8. Pamiętaj że stres jest zaraźliwy.

Jeśli dzieci zauważą, jak denerwujesz się i złościsz za każdym razem, kiedy sprawy toczą się nie po twojej myśli, to prawdopodobnie zaczną reagować podobnie na rozczarowania i trudności we własnym życiu.

 

9. Zwróć się o pomoc.

To nie oznaka słabości. Nie zakładaj, że tylko dlatego iż jesteś rodzicem, jesteś jedyna osobą, która może zaspokoić potrzeby Twojego dziecka. Nie bądź sam/a ze swoją trudnością.

Policz do 10 i pomyśl jeszcze raz

Kiedy twoje dziecko Cię zdenerwuje, możesz w gniewie powiedzieć lub zrobić coś, co mogłoby je skrzywdzić albo sprawić, że poczułoby się źle. Oto kilka wskazówek które pomogą Ci ochłonąć:

1. Oddychaj wolno i głęboko. Policz do 10.

 

2. Przypomnij sobie, że to Ty jesteś osobą dorosłą i możesz dawać swojemu dziecku przykład dobrego zachowania.

 

3. Zastanów się nad tym, co zamierzasz powiedzieć. Jakbyś się czuł/a, gdybyś usłyszał/a coś ta kiego od innej osoby dorosłej.

 

4. Wyjdź na chwilę do innego pokoju i zastanów się , dlaczego odczuwasz złość. Czy rzeczywiście z powodu dziecka, czy może jest coś innego co Cię denerwuje.

 

5. Porozmawiaj z inną osobą dorosłą, może ta sprawa nie jest aż tak straszna jak Ci się wydaje, a po rozmowie z inną osoba też wysnujesz podobny wniosek.

 

6. Wyjdź pooddychaj świeżym powietrzem.

 

7. Zrób sobie przyjemność, wypij filiżankę dobrej herbaty, weź kąpiel.

 

8. Czasami najlepszym lekarstwem jest poczucie humoru, poszukaj w sytuacji czegoś zabawnego.

 

9. Wyjdź z pokoju i krzycz, jeśli masz ochotę. Lepiej krzyczeć na puste ściany niż na dzieci.

 

10. Wyobraź sobie piękną, spokojną scenerię, albo własny obraz raju. To pomoże Ci się uspokoić.

Najważniejsze: pokochaj Siebie i uwierz, ze jesteś wartościowym rodzicem, że jest w Tobie pełno miłości, która być może kryje się za brakiem pewności siebie. Bądź partnerem i drogowskazem, a nie bezwzględnym władcą.

 

Agnieszka Lasota – terapeuta integracji sensorycznej, fizjoterapeuta

Na podstawie publikacji Fundacji Dzieci Niczyje.